Hermès’in on dört yıldır “burnu”, 2019’dan bu yana parfüm evi Le Couvent’te Fragrance’ın Kreatif Direktörü olan Jean-Claude Ellena, aynı zamanda “Atlas of Perfumed Botany” adlı kitabın yazarıdır. Ellena’nın Vetiver ile ilişkisini kitabından aldığımız kesit ile keşfedebilirsiniz:
Yeni tanıdıklar edinmek, her zaman kişiye insan hayatı ve insanların nasıl yaşadığı hakkında bilgi edinme şansını kazanmasına olanak tanır. 2001’de Fransa’ya yaptığı bir gezide, Mali’nin First Lady’si bir parfüm üreticisiyle tanışmak istemişti. İki ülke konsoloslukları görüşmelerde bulundular ve yabancı devlet adamlarını kabul etme şerefine nail oldum. Ekim ayının gri bir gününde konuğum iki korumasıyla birlikte Grasse’a geldi. Geleneksel Mali elbisesi, yeşil örgü kolları ile göz kamaştırıcı bir sarı renkteydi. O kadar uzun ve zarifti ki güzelliği beni korkuttu. Onu laboratuvarı ziyaret etmeye davet ettim ama reddetti. En başından beri, Fransız parfümlerine olan tutkusunu tartışmak ve tüm hammaddeler hakkında her şeyi öğrenmek istedi. İlgimi çekti, Mali’de parfümün rolünü sordum. First Lady bana “wusulan” hakkında her şeyi anlattı. Bu kelime bir koku, bir nesne ve bir kişinin vücudunu koklama yöntemi anlamına geliyor. Yağ, kökler, reçineler, odunlar ve ticari parfümlerden oluşan bir bileşim, bir brülörün (wusulan) üzerine konuyor ve daha sonra kokuyu emmesi için giysilerin asıldığı bir odaya yerleştiriliyor. Kadınların buhurdanlığın üzerinde bir bubu içinde durarak parfümün vücutlarına nüfuz etmelerini sağlamaları da yaygın bir uygulamadır, böylece kokulu duman derilerinin altına işleyebilir.
Geleneksel olarak koku dünyası kadınlara ayrılmıştır ve her bir kokunun kendine özel bir tarifi vardır. Süreç ne kadar karmaşık ve zaman alıcıysa o kadar iyidir; birkaç gün sürmelidir. Kullanılan unsurlar arasında en önemlisi, Mali erotik sanatının iksiri olan vetiverdir. Vetiver o kadar mucizevi bir itibara sahiptir ki, kurutulmuş çelenkleriyle bir iksir elde etmek için suda kaynatılır ve kadınlar bu iksiri sevişme sırasında ciltlerinin hafif bir parfüm salması için bol bol içerler. Sohbetimiz sırasında, 1921’de icat edilen bir koku olan Molinard’ın Habanita’sının özellikle popüler olduğunu da öğrendim. Parfüm formülleri sıkı sıkıya korunan sırlar olduğundan, Malili kadınlar bileşimin yüzde 30’dan fazla vetiver içerdiğini bilemezlerdi fakat koku alma duyuları yalan söylemedi. Sadece “vetiver” deyin ve dört bir yandan bunun erkekler için bir koku olduğunu duyarsınız. Her zaman bunun doğru olmadığını protesto ediyorum; bir kokuya cinsiyet tayin etmek parfümeride bir hatadır. Çiçeklerin olduğu gibi kokuların da cinsiyeti yoktur. Fransızca dilbilgisi jasmin kelimesini eril, gül kelimesini ise dişil yapar. Bu çiçeklerin ve vetiverin kokuları erkeksi veya dişil değildir; Fransızların dillerinde nötr bir cinsiyete sahip olmaması utanç verici.
Hatırladığım kadarıyla, vetiver içeren ilk kadın parfümü Habanita (1921); yalnızca Mali’de değil, Amerika Birleşik Devletleri’nde de uzun süren bir başarı elde etti (nedenlerin aynı olduğunu iddia etmeye cesaret edemesem de). Hermès’in daha yeni bir kokusu olan Calèche (1961) de önemli miktarda vetiver içerir. Yaratıcısı Guy Robert, önceki yıl Madame Rochas için kullandığı ilkenin aynısını uyguladı; vetiver ve selvinin odunsu notaları, ona Hermès markasına karşılık gelen ağırlık ve sadeliği kazandırdı: yakışıklı fakat kadınsı bir zarafet. Jean-Paul Guerlain’in yirmi yaşında ürettiği ilk parfüm olan Vétiver (1959) ise, erkekler için tasarlanmıştı.
Bu bitki, özel bir çekiciliği olmayan uzun, yeşil bir çim yığınına benziyor. Çekiciliği, yerin altında gizli kalan kısımlarında yatıyor. Derin kökleri toprağın korunmasına ve erozyonla mücadeleye yardımcı olma özelliğine sahip. Vetiver uzun süredir Réunion adasında yetiştirilmektedir, ancak Haiti ve şimdi Çin’de vetiver üretimine giriş yapmış bulunmaktadırlar. Vetiverin üç çeşidi vardır. Réunion yağı veya burbon vetiver esansiyel yağı, karakteristik bir kibrit çöpü ve kükürt kokusuna sahiptir. Haiti muadili benzer, ancak daha az zengin ve yumuşaktır. Son olarak, Çin’den gelen vetiver özünün belirgin bir patates kokusu vardır, bu nedenle özellikle yüksek itibara sahip değildir.
Hindistan’da kurutulmuş kökler, yaz aylarında nemlendirilip pencerelere yerleştirilen perdeler için kullanılır. Hava içlerinden geçerken koku yayılır ve odayı ferahlatır. Vetiver ayrıca yelpazeler ve servis altlıkları yapmak için de kullanılır; birkaç tutamı ise içme suyunu aromatize edebilir- herhangi bir gizli cinsel neden olmaksızın tabii.
Illustration: Karin Doering-Froger
Sepetinizde ürün bulunmuyor.